آواهای نخستین

آواهای نخستین از اهمیت زیادی برخوردارند. این که نخستین هجاهای ما وقتی نوزاد هستیم چه طور و چرا تولید می‌شوند؟
محمد اولین هجایی که به زبان آورد «مم مم مم» بود. لب‌هایش را به هم نزدیک می‌کرد و صدا در می‌آورد. «مم مم مم». یک صوت درون‌گرای محافظه‌کار که انگار در خفقان و شکست یک تمایل برون‌گرا به دست آمده است و در زندانی کردن هجا در پشت دولب شکل می‌گیرد. محمد می‌آمد که بروز کند و ناگهان انگار تمامیت‌ش را کنترل می‌کرد و خودش را می‌یافت : «م مم م مم»
بعدتر که خواست از خودش فرافکنی کند همزه را هم به عنوان هجایی برون‌گرا اضافه کرد. حالا می‌گفت «ام اام ام ام» . اولین بار که فهمیدم فرافکنی محبوب‌ش از خودش، برای محبوب‌ترین‌ش هست و مادرش را با تمام وجود صدا می‌کند ذوق زده شدم. «ام ام اما ام اما» . محمد کلمه «ام» عربی را می‌گفت و مادرش را صدا می‌کرد. بعدتر با تکرار مکرر «ام ام» و رسیدن به «امامامااما». به «ماما» و بعدتر به «مامان» رسید. برای من رمز «م» و «ام» و «ماما» و «مامان» در تجربه محمد از جهان، در تجربه‌ش از شناخت جهان و شناساکردن آن عینی و حل شد.

فاطمه اما با «مممم» شروع نکرد. فاطمه به هر دلیلی - که در ذهنم چندتایی دارم و صلاح و جای گفتن نیست - با هجای محافظه‌کار و درون‌گرای دیگری شروع کرد که دقیقا در درون جوفه شکل می‌گرفت. انگار که اصلا به آن حد از علاقه به بروز نمی‌رسید که بخواهد کنترل‌ش کند و ظرف منیت‌ش را جلو بگیرد تا سرریز نشود. فاطمه اصلا در غیب خودش به شناساکردن خودش می‌پرداخت. زبان‌ش را به سقف دهان‌ش می‌چسباند و صدا را در همان جوفه نگه می‌داشت و می گفت «ن ن نن ن» .صوتی درون‌گرا با درجه بالاتری از محافظه‌کاری.
فاطمه هم کمی بعد که خواست فرافکنی از خود را شروع کند، همزه را آورد. اما این بار همزه را نه پیش که پس از صدای محافظه‌کار نخستین‌ش گذاشت. «نـَ نـَ نـَ نـَ » و حالا وقتی همان محبوب مهربان خانه ما را صدا می‌زد آشکارا «ننه» می گفت. و کمی بعد کم کم «نانی» و «ننی» .
محمد رمز رسیدن از «م» به «ام» و بعدتر به «ماما» و «مامان» را و فاطمه رمز رسیدن از «ن» به «نـَ» و بعدتر به «ننه» و «نانی» را برای ما آشکار کرد.
بیش‌تر که فکر کنی، ترکیب‌های عجیب‌تر این هجاها نیز هیجان‌انگیز است. «م» و «ن»، «من» را می‌سازد، ماده اولیه ارجاع به خویشتن در تمام زبان‌های ریشه‌ای فینیقی و هندواروپایی و همزه هم در نشست کنار این‌ها ترکیب‌های عجیبی می‌ساخت. انا ، نا، ما ، من، ام، ان، نام، مان، و.
الم یک نطفه من منی یمنی

***

آواهای نخستین عجیب مهم هستند. آواهای نخستین ریشه‌های تمام فطرت‌ند و رمز‌گان‌های تمام معرفت بشر.
فهم این واقعیت به خصوص زمانی دقیق‌تر می‌شود که به اسمایی برگردی که در پس این نخستین آواها می‌نشینند. اسمای اللهی که قبل از هر مفهومی قابل دست‌یابند. یا منان.